§ 14 Starożytny teatr grecki i święta, 5 klasa

Видеоурок https://eior.by/catalog_lecture/5-klass/history/43.php

ТЕСТЫ

https://learningapps.org/watch?v=pw2uf81za18

https://learningapps.org/3216458

https://learningapps.org/200429

https://learningapps.org/1400885

https://learningapps.org/137274

https://learningapps.org/1400508

https://learningapps.org/297323

Przypomnij sobie. Współczesne spektakle, które widziałaś/eś.

1. Teatr. Grecy bardzo lubili wszystkie widowiska: teatr, święta religijne, gry. Tam się bawili, uczestniczyli w uroczystościach oraz sportowych igrzyskach. Jednym z popularnych widowisk był teatr. Przychodziła do niego zarówno arystokracja, jak też zwykli rolnicy i rzemieślnicy. Teatr mieścił się pod gołym niebem u podnóża góry. Znajdowały się tam miejsca dla widzów oraz scena dla artystów. Obok były budynki przeznaczone do dekoracji. Spektakle wystawiano na podstawie literackich dzieł. Autorzy, których spektakle publiczność uważała za najlepsze, otrzymywali nagrody. Rozdawano również biednym specjalne bilety lub pieniądze na teatr. Teatr kształcił i wychowywał człowieka. Ze sceny brzmiały słowa powszechnie znanych wówczas utworów literackich – tragedii. Zmuszały one do refleksji na temat podstawowych życiowych pytań: czym jest bóg, człowiek, los? Ludziom sugerowano przesłanie, że arogancja i pycha z pewnością zostaną ukarane. Najbardziej znanymi dramaturgami tego okresu są: Ajschylos, Sofokles i Eurypides. W tragediach Ajschylosa najwspanialszym bohaterem był Prometeusz. To on nauczył ludzi hodowli zwierząt gospodarczych i żeglugi, budownictwa i medycyny, a przede wszystkim, nauczył ich używać ognia. Już w starożytności o Prometeuszu mówiono, że ulepiwszy człowieka, zawiesił na jego ramionach dwie torby. W jednej z nich znajdowały się grzechy innych, a w drugiej - jego własne przewinienia. Pierwsza była zawieszona z przodu, a druga – za plecami. Okazuje się, że wady innych natychmiast przyciągały wzrok ludzi, natomiast własnych nie zauważali. Ajschylos marzył o zgodzie, która powinna panować w świecie bogów i ludzi. Jego najważniejsze motto brzmiało: „Chcę, aby zło nie zagłuszało dobra”. Sofokles wysławiał moc i umysł człowieka. Dumnie brzmiały słowa jego tragedii ze sceny: „Istnieje wiele cudów na świecie, człowiek z nich wszystkich jest najbardziej cudowny”. A na czym polega wartość samego człowieka? „Rozumem” – odpowiadał znany dramaturg. Sofokles tworzył wizerunki ludzi doskonałych, interesowało go to, jaki powinien być człowiek. Eurypides przedstawiał ludzi takimi, jakimi są naprawdę. Potępiał wojnę oraz wzywał wszystkich do zgody. Eurypides był przeciwnikiem niewolnictwa. Jego zdaniem, ludzie stają się niewolnikami nie ze względu na pochodzenie, tylko w wyniku okoliczności. Obchodziło go zatem nieszczęście, słabość i samotność człowieka. Mówił o naturze bogów oraz o ludzkim losie, roli kobiet i niesprawiedliwości niewolnictwa. Oprócz  tragedii, na scenie teatru wystawiano komedie. Najbardziej znanym pisarzem komediowym był Arystofanes. Wyśmiewał on ludzką głupotę i zakłamanie, chciwość. Jego śmiech był satyryczny, demaskujący, lecz również wesoły. Autor opowiadał o nieszczęściach wojny, ubóstwie ludu, zakłamanych politykach, bogaczach, spekulantach. Śmiech Arystofanesa przywracał człowiekowi rozsądek, dlatego autora komedii uważano za lekarza i pedagoga ateńskiego społeczeństwa.

2. Igrzyska Olimpijskie. Początek Igrzysk Olimpijskich odnosi się do 776 roku p.n.e. Jak głosi legenda, igrzyska zostały zapoczątkowane przez Heraklesa na cześć Zeusa. Igrzyska odbywały się co cztery lata. Święta niosły wszystkim ludziom pokój i radosny nastrój. Ogłoszenie igrzysk oznaczało zaprzestanie działań wojennych. Kto naruszał porządek publiczny, narażał się na przekleństwo bogów i karę. Święto to skupiało przede wszystkim ogromne zgromadzenie ludu. Wszyscy dążyli do tego, by wziąć udział w tym barwnym jarmarku. Tutaj można było usłyszeć wystąpienia mówców, poetów oraz filozofów. Najważniejszą rzeczą w Igrzyskach Olimpijskich były zawody sportowe. Do udziału w nich dopuszczano tylko ludzi wolnych. Najbardziej popularnym rodzajem zawodów było bieganie, skakanie, rzucanie dysku, i oszczepu, oraz zapasy. Zwycięzców nagradzano wiankami z gałązek oliwnych, następnie urządzano uroczysty pochód i ucztę. Wybitni zwycięzcy otrzymywali prawo do złotego posągu w świętym gaju, na ich cześć układano hymny. Teatr oraz Igrzyska Olimpijskie wychowywały ludzi. Igrzyska Olimpijskie i inne greckie święta jednoczyły Greków i przyczyniły się do rozwoju kultury helleńskiej, ich języka i tradycji.

1. Wymień ulubione widowiska starożytnych Greków.

2. Narysuj lub nakreśl urządzenie starożytnego teatru greckiego. Czym różni się on od współczesnego?

3. Kto wśród Hellenów napisał słynne tragedie i komedie? Zastanów się, dlaczego Grecy nazywali teatr „szkołą dla dorosłych».

4. Kiedy odbyły się pierwsze Igrzyska Olimpijskie? Na czyją cześć były one założone? Jak wiele wieków oddziela nas od nich? Ile lat minęło od pierwszych Igrzysk Olimpijskich w Grecji do  ostatnich  igrzysk organizowanych w naszych czasach?

5*. W imieniu uczestnika lub widza ułóż opowieść o Igrzyskach Olimpijskich.

Dla ciekawskich Igrzyska Olimpijskie:

Według „świętego rozejmu”, który był ogłaszany w czasie Igrzysk Olimpijskich, wojny ustawały. Cała Hellada była ogłaszana nietykalną. Pod groźbą potępienia i niełaski bogów nikt nie mógł pojawić się w Olimpii z bronią. Osoby, które naruszały tę zasadę, otrzymywały dużą karę pieniężną. Podczas rozejmu nawet piraci i złodzieje nie atakowali podróżnych. Święta w Olimpii na krótki czas łączyły wszystkich Greków.

Pytania do dokumentu. Jakie znaczenie miały Igrzyska Olimpijskie dla starożytnych Greków? Dlaczego naruszenie „świętego rozejmu” nie tylko było osądzane, lecz również karane? Czy sytuacja ta zmieniła się dzisiaj?