§6 Starożytna Sparta, 5 klasa
ВИДЕОУРОК https://eior.by/catalog_lecture/5-klass/history/35.php
WIDEO https://www.youtube.com/watch?v=w4VameElbMU
https://www.youtube.com/watch?v=2ln7bnCkQNY
TEST https://learningapps.org/163576
https://learningapps.org/7828697
https://learningapps.org/5110399
Krzyżówka https://learningapps.org/watch?v=pyafs62ja18
https://learningapps.org/6248722
Sparta – znaczące miasto-państwo (polis) starożytnej Grecji. Państwo nazywało się właściwie Lacedemon, a Sparta była jego stolicą nad rzeką Eurotas w Lakonii, na południowo-wschodnim Peloponezie.
Przypomnij sobie. Jakie znasz greckie miasta-państwa?
Największymi miastami-państwami starożytnej Grecji były Sparta oraz Ateny. Sparta miała najsilniejszą armię, a Ateny – najsilniejszą flotę w Grecji. Oba polis, chociaż różniły się od siebie, odegrały ważną rolę w historii starożytnej Grecji. Sami Grecy mówili, że ich ojczyzna Hellada stoi niby na dwóch nogach. Jedną z nich jest państwo Ateńskie, drugą – Spartańskie.
1. Pojawienie się Sparty. Państwo Spartańskie pojawiło się w południowej części Półwyspu Peloponeskiego w żyznej dolinie o pięknej nazwie Lakonia. W XI wieku p.n.e. przybyły tu plemiona greckie Dorów i zniewoliły rdzennych mieszkańców: Greków-Achajów. Zwycięzców było znacznie mniej niż podbitych, dlatego wszyscy oni osiedlili się w jednym miejscu, nad rzeką Eurotas. W X wieku p.n.e. powstała tutaj Sparta, na którą składało się – kilka samodzielnych osad bez umocnień murów obronnych. Od tego czasu zdobywcy zaczęli nazywać siebie Spartiatami. Ich osada stopniowo zmieniła się w centrum potężnego państwa.
2. Wolni i niewolnicy. Ludność Sparty była podzielona na trzy kategorie: spartiatów, helotów i periojków. Wolnymi i pełnoprawnymi obywatelami byli spartiaci. Nie zajmowali się oni rolnictwem, handlem czy rzemiosłem, prawie nie byli zainteresowani nauką oraz sztuką. Całe życie poświęcali natomiast ćwiczeniom wojskowym, wiele walczyli z sąsiadami i osiągali sukcesy sprawach militarnych. Spartiaci podporządkowali sobie sąsiedni obszar – Mesenię, a jej mieszkańców obrócili w niewolników. Wszystkie podbite ziemie oraz niewolników spartiaci podzielili równo między sobą, ale pracowali na tej ziemi również heloci. Byli rolnicy-niewolnicy, którzy połowę swoich zbiorów oddawali gospodarzom. Nie mogli oni swobodnie przemieszczać się po kraju. zgodą najwyższych władz każdy spartiata mógł bezkarnie zabić helotę. Spartiaci polowali na swoich żywicieli, potajemnie mordując najsilniejszych tylko po to, żeby siać strach i przerażenie wśród ludzi złamać ich wolę sprzeciwu. Heloci nienawidzili swoich gospodarzy i często buntowali się przeciwko nim. Handlem i rzemiosłem zajmowali się w periojkowie. Nie byli oni prawda niewolnikami, ale nie mieli również praw obywatelskich przysługujących mieszkańcom polis. W odróżnieniu od spartiatów periojkowie nie mogli uczestniczyć w kierowaniu państwem.
3. Organy władzy. Spartą zawiadywało dwóch królów, którzy byli pod kontrolą pięciu eforów- ministrów. W przypadku wojny jeden z nich udawał się na wyprawę wojenną, a drugi pozostawał Sparcie. Najważniejszymi organami władzy były Rada Starszych oraz Zgromadzenie Ludow. Rada Starszych składała się z 30 osób. Zgromadzenie Ludowe był to wiec wojowników, obywateli spartańskich, na którym podejmowano istotne decyzje.
Zabierać głos na Zgromadzeniu Ludowym mogła tylko starszyzna. Decyzje na posiedzeniach nie były omawiane, natomiast przyjmowano lub odrzucano poprzez okrzyki zgromadzonych. Ustrój państwowy Sparcie był nazywany oligarchią (od greckiego wyrazu „oligoj”- mnieliczny), ponieważ władza należała do kilku osób.
4. Spartański tryb życia. Osady spartańskiej polis nie miały murów obronnych. Spartiaci uważali, że najlepszą obroną polis są jego obywatele-żołnierze, dlatego wychowaniem wojowników w Sparcie zajmowano się od wczesnego dzieciństwa. Gdy urodziło się dziecko, oglądała je starszyzna. Zdrowe zostawiano przy życiu i oddawano ojcu, słabe oraz niezdrowe niemowlęta zrzucano z urwiska do przepaści. Przygotowanie chłopców do przyszłego trudnego życia wojownika rozpoczynało się od siódmego roku życia. Chłopców łączono w grupy rówieśników i wychowywano w koszarach. Uczono ich czytać, pisać oraz używać broni. Ich jedzenie było skromne, skąpe. Chłopcy odzieży wierzchniej otrzymywali tylko narzutę, chodzili boso, w milczeniu, ze spuszczonymi oczami i mówili tylko wtedy, gdy zwracał się do nich starszy lub kiedy było to niezbędne. Spali na otwartym powietrzu, bez okrycia. Mężczyźni mieli prawo zawierać związek małżeński od 20 lat. W armii służyli oni do lat sześćdziesięciu. Spartańskie kobiety cieszyły się większą swobodą niż kobiety innych greckich miastpaństw. Na równi z mężczyznami mogły uprawiać sporty oraz sztukę wojenną. Kiedy wysyłały one swoich mężów na wyprawę wojenną, życzyły im powrotu „z tarczą lub na tarczy”. Jeśli więc mężczyźni wracali z tarczą, oznaczało to, że zwyciężyli. Poległych żołnierzy przynoszono na tarczach.
Tak więc Sparta stała się jedną z najpotężniejszych polis Starożytnej Grecji. Wszystkie prawa i zasady postępowania miały na celu wzmocnienie władzy Spartan nad uciskaną ludnością miejscową. W Sparcie istniał państwowy system wychowania dzieci, który różnił się od innych systemów wychowawczych w greckich polis.
1. Kiedy i w jaki sposób pojawiła się Sparta? Pokaż na mapie spartańskie państwo.
2. Jaki był skład ludności tego kraju?
3. Opowiedz o organach władzy w starożytnej Sparcie. W jaki sposób wprowadzano tu prawo?
4. Co w spartańskim trybie życia podoba ci się, a co – nie?
5. Dlaczego w Sparcie przygotowywano wojowników od dzieciństwa? Jakie podstawowe cechy osobowości Spartanie kształcili u chłopców?
6. Dlaczego Sparta nie miała murów obronnych i fortyfikacji?
Dowodem na co jest ten fakt?
7*. Kiedyś król potężnej polis oświadczył Spartanom: „Jeśli wejdę na Peloponez, Sparta zostanie zniszczona”. Spartanie odpowiedzieli jednym słowem: «Jeśli!» Jak ta historia charakteryzuje Spartan?
Комментарии
Отправить комментарий