§ 9 Wojna peloponeska i upadek Aten, 5 klasa
Przypomnij sobie. 1. Co pomogło małym państwom greckim odnieść zwycięstwo nad Persją? 2. Do kogo należała najwyższa władza w Atenach?
1. Wzrost niechęci między Atenami a Spartą. Po zwycięstwie nad Persami, wiodącymi polis w Grecji stały się Ateny i Sparta. W Sparcie najwyższa władza należała do pięciu eforów. Co roku byli oni na nowo wybierani spośród wszystkich obywateli. Spartanie, w przeciwieństwie do Aten, nie mieszali się w sprawy wewnętrzne swoich sojuszników. Stopniowo wszystkie polis Grecji podzieliły się na zwolenników Sparty lub Aten. Między tymi dwoma państwami i ich sojusznikami rozpoczęła się walka o dominację w Grecji.
2. Działania wojenne. W 431 roku p.n.e. Sparta i jej sojusznicy oblężyli Ateny, spalili uprawy oraz oliwne gaje. Ludność schowała się za ściany. Z powodu ciasnoty oraz brudu ludzie zaczęli chorować na dżumę lub tyfus. Zmarł co czwarty wojownik. Ateńska flota, z kolei, wyniszczała osiedla wzdłuż wybrzeża Peloponezu. Wkrótce Ateny poprosiły o pokój, lecz Sparta nadal prowadziła wojnę, która trwała aż do 404 roku p.n.e. W tym czasie wiele miast zaczęło wychodzić z ateńskiego sojuszu. W celu jego utrzymania, Ateny uciekały się do okrutnych środków. Tak, na przykład, zostało straconych 1000 mężczyzn ze zbuntowanego miasta Mytilene na wyspie Lesbos. Nienawiść sojuszników do Aten rosła, co jeszcze bardziej osłabiało Ateny. Ateny wysłały ogromną flotę na podbój wyspy Sycylii, zamieszkanej przez Greków. Sycylijczycy rozbili Ateńczyków, a wielu z nich wzięli do niewoli. Jeńców trzymano w kamieniołomach. Zwalniano z niewoli tylko tych, którzy znali wiersze Eurypidesa, Ajschylosa, Sofoklesa. Tymczasem w Atenach, pojawili się zdrajcy. Do Sparty uciekł jeden z wojskowych dowódców, za radą którego Spartanie zdobyli miasteczko Dekeleje w Attyce i przekształcili je w warowny obóz. Dwadzieścia tysięcy ateńskich niewolników uciekło do wroga.
W 405 roku p.n.e. Spartanie rozbili ateńską flotę pod Ajgospotamoj („Rzeczki kozie”). W 404 roku p.n.e. ateńscy oligarchowie – przeciwnicy demokracji – dokonali państwowego przewrotu. Pozbawili oni praw obywatelskich większą część Ateńczyków oraz zaprosili do Aten oddział spartańskich wojowników. W ten sposób zdradzili ojczyznę. Zostało straconych wówczas 1500 osób, przeważnie zamożnych obywateli oraz metojków. Majątek zabitych oligarchowie przywłaszczali sobie i wykorzystywali do utrzymania spartańskich żołnierzy. Demokracja w Atenach została zastąpiona przez oligarchię.
Działania wojenne trwały 27 lat. W rezultacie ateńscy sojusznicy uzyskali niepodległość od Aten, ale stali się płatnikami Sparty. Sparta darowała wolność Atenom, które nie przestały dążyć do przywództwa w Helladzie. W 403 roku p.n.e. po odejściu Spartan z Aten mieszkańcy miasta przywrócili ustrój demokratyczny.
3. Zrujnowanie obywateli. W wojnie peloponeskiej zginęło wielu obywateli. Gospodarstwa wolnych chłopów oraz rzemieślników pozostały często bez żywiciela i niszczały. U bogaczy pojawiło się wielu niewolników, którzy pracowali w warsztatach kontrolowanych przez niewolników-nadzorców. W takich warsztatach produkowano więcej wyrobów niż w pracowniach, gdzie znajdowali się sami rzemieślnicy, którzy mieli tylko jednego lub dwóch niewolników. Właściciele byli zarówno wykonawcami i nadzorcami produkcji. Doprowadziło to do tego, że właściciele niewolników mogli sprzedawać swoje wyroby taniej niż rzemieślnicy. Stopniowo gospodarstwa drobnych rzemieślników popadły w ruinę. Niewolnicza praca na rzecz bogatych sprawiała, że ubodzy obywatele stawali się coraz biedniejsi. Nierówność między jedną i drugą grupą społeczną zwiększała się, przez co rosło zagrożenie wojny domowej.
Tak więc wyniki II wojny peloponeskiej były katastrofalne dla całej Grecji. Ani Ateny, ani Sparta, ani inne polis nie mogły wrócić do dawnej potęgi. Tę sytuację szybko wykorzystało rosnące w siłę królestwo macedońskie.
1. Jak nazywano pięciu najwyższych władców w Sparcie? Znajdź definicję tego terminu w słowniku.
2. Dlaczego doszło do wojny między greckimi miastami-państwami?
3. Pokaż na mapie najważniejsze z nich: Ateny i Spartę.
4. Opowiedz o działaniach wojennych między Spartą a Atenami. Ile lat trwała wojna? Czy może ona być nazwana bratobójczą?
5. Wyjaśnij, dlaczego pod koniec V wieku p.n.e. gospodarstwa wolnych rolników i drobnych rzemieślników popadły w ruinę.
6. Ustal związek pomiędzy wojną peloponeską a upadkiem Grecji.
6*. Oszacuj następstwa wojny peloponeskiej.
Dla ciekawskich
Okrucieństwa wojny peloponeskiej (według Tukidydesa):
Podczas wojny peloponeskiej Spartanie zawładnęli sojusznikami Aten - małymi Platejami. Zaaranżowali sąd, zadając każdemu z jeńców jedno pytanie: „Czy wyświadczyłeś usługę Sparcie lub jej sojusznikom?” Odpowiedź była znana. Walczący po stronie Ateńczyków nie mogli takiej usługi wyświadczyć. W taki sposób Spartanie dokonali egzekucji 200 platejan i 25 Ateńczyków. Platejskie kobiety stały się niewolnicami. Podczas wojny peloponeskiej Grecy również często stawali się niewolnikami.
Pytania do dokumentu. Co się działo podczas wojny peloponeskiej?
Dążenie do pokoju
W 1955 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych obchodziła 2400. rocznicę urodzin słynnego starożytnego poety greckiego Arystofanesa. W komedii „Pokój” autor wyśmiewa wojskowych dowódców Sparty i Aten, którzy zrzucili boginię pokoju w przepaść. Uwolnił ją rolnik, dzięki czemu nastąpił długo oczekiwany przez prostych ludzi pokój.
Pytania do dokumentu. Z czego cieszyli się zwykli ludzie?
Комментарии
Отправить комментарий