§ 11 Religia starożytnych Greków, 5 klasa
Przypomnij sobie. Jak nazywamy religię opartą na kulcie wielu bogów i idoli?
Grecy, jak wiele narodów świata starożytnego, czcili zjawiska przyrodnicze i wierzyli w istnienie sił nadprzyrodzonych. Uważali oni, że bogowie kierują zjawiskami przyrodniczymi i życiem ludzi.
1. Bogowie Olimpijscy. Ponieważ bogowie mieszkali na Olimpie, nazywano ich Olimpijskimi. Grecy wyobrażali sobie ich w postaci ludzi, myśleli, że żyją oni jak jedna wielka rodzina. Tam, na Olimpie, w luksusowych pałacach spędzali czas na ucztach i przyjemnościach. Stamtąd schodzili na ziemię oraz ingerowali w życie ludzi, pomagali im lub, przeciwnie, przeszkadzali.Najważniejszym bogiem, ojcem wszystkich bogów i ludzi, był Zeus. Był on panem błyskawicy i grzmotu, dał ludziom prawo. Grecy przedstawiali go jako wszechmocnego króla zasiadającego na tronie, z berłem (laską) w ręku. Żona Zeusa, Hera, uważana była za najwyższą boginię i opiekunkę rodziny. Zeus miał dwóch braci–Posejdona – boga mórz i oceanów oraz Hadesa - boga podziemnego królestwa zmarłych. Posejdon zawsze był przedstawiany z trójzębem, za którego pomocą wywoływał burzę na oceanach. Siostra Zeusa – bogini rolnictwa Demeter, nauczyła ludzi uprawiać zboża. Greccy wojownicy modlili się do surowego boga wojny Aresa, kowale – do boga ognia i kowali Hefajstosa, natomiast handlarze – do przebiegłego i pomysłowego Hermesa. Bóg morza Posejdon Szczególnie ubóstwiano syna Zeusa Apolla – boga wojny, patrona sztuki i poezji. Założył on w Delfach świątynię z wyrocznią. Wyrocznią nazywano święte miejsce, gdzie bogowie przepowiadali ludziom przyszłość. W Grecji było wiele takich wyroczni, ale żadna z nich nie mogła dorównać chwałą i autorytetem wyroczni Delfickiej. Wielką miłością Zeusa cieszyła się córka Atena – bogini mądrości i obrończyni miast. Na jej cześć Grecy nazwali jedno z miast Atenami. Często przedstawiano ją w wojskowej zbroi lub z Sową – symbolem mądrości. Córką Zeusa była również bogini miłości i piękna Afrodyta. Oprócz bogów olimpijskich Grecy czcili wiele innych bóstw: boginię zwycięstwa Nike, boga słońca Heliosa, boginię księżyca, dnia, świtu, nocy i wiatrów.
2. Kult lub hołdowanie bogom. Na cześć swoich bogów starożytni Grecy budowali świątynie i stawiali im posągi. Podczas religijnych świąt do miejsc kultu przybywało wiele osób. Terytorium świątyni było uważane za święte i nietykalne. Bogaci ludzie przechowywali tam swoje cenne rzeczy. Mieściły się tu nawet państwowe kasy. Najbardziej znaną w starożytnej Grecji budowlą kultu była świątynia Zeusa w Olimpii. Grecy starali się nie gniewać bogów. Ściśle przestrzegali ustalonych rytuałów: wznosili do nich modlitwy i składali im ofiary. Dary bogom zostawiano najczęściej przed świątynią, czasami na placu lub na skrzyżowaniach. Na ołtarzu ofiarnym rozpalano święty ogień, do którego wlewano wino, olej, miód lub mleko. W szczególnie ważnych przypadkach składano ofiarę ze zwierząt.
Do ognia – w darze bogu – wrzucano tylko mniej cenne części zwierzęcia, resztę zjadali uczestnicy rytuału. Dla ludzi bardzo biednych była to nieraz jedyna możliwość skosztowania mięsa. Grecy postrzegali ofiary jako wspólny posiłek przyjaznych ludzi i bogów. Tak więc starożytni Grecy byli poganami. Wierzyli oni w nadprzyrodzone moce, przez co czcili wielu bogów. Prosili ich o pomoc i wsparcie, odprawiali rytuały kultu, aby nie odwrócili się oni od ludzi.
1. Wymień najważniejszych greckich bogów olimpijskich. Dlaczego ich tak nazywano?
2. Jak nazywały się i jaką rolę odgrywały w życiu starożytnych Greków święte miejsca? Które z nich jest najbardziej znane.
3. Gdzie odbywały się religijne święta i składanie ofiar?
4. Porównaj system wierzeń starożytnych Greków i Egipcjan. Co w ich przekonaniach religijnych było wspólnego?
5*. Wyobraź sobie, że udało ci się odwiedzić górę Olimp. Opisz własnymi słowami, co mogłabyś/ mógłbyś tam zobaczyć, staraj się zachować zgodność z treścią mitów starożytnej Grecji.
Dla ciekawskich
Mit o Prometeuszu:
Prometeusz był bóstwem starszej generacji – tytanem. Gdy bogowie walczyli między sobą, on stanął po stronie Zeusa i pomógł mu zająć tron najwyższego boga. Zeus obdarował wszystkich, którzy mu pomogli, ale zapomniał o ludziach. Przypomniał sobie o nich jedynie Prometeusz. Aby pomóc ludziom, wręczył im niebiański ogień, nauczył ich pisania i liczenia, rzemiosła i nauki. Za to Zeus nakazał przykuć tytana łańcuchami do skały w górach Kaukazu. Każdego dnia przylatywał tu orzeł i rozszarpywał ciało bohatera ostrym dziobem i szponami. Prometeusz cierpiał mękę, ale nie wyrzekł się ludzi i nie wyraził skruchy wobec Zeusa. W Atenach i innych miejscach Prometeusz był czczony jako bóg. W naszych czasach ten mityczny bohater jest symbolem niezależności duchowej i fizycznej.
Pytania do dokumentu. Czym Prometeusz rozgniewał bogów?
Świątynia Zeusa w Olimpii
Olimpia była największym ośrodkiem religijnym Starożytnej Grecji. Nazwa miasta jest związana ze świętą górą Olimp – miejscem zamieszkania bogów. W V wieku p.n.e., po zwycięskich wojnach greko-perskich architekt Libon wzniósł tutaj okazałą świątynię Zeusa Gromowładcy – Zeusa Olimpijskiego. Co prawda miała ona jedną wadę – w świątyni nie było godnego posągu Zeusa, ale powierzono to niedociągnięcie naprawić słynnemu rzeźbiarzowi Fidiaszowi. Podstawa powstałego pomnika została wykonana z drewna, a odsłonięte części ciała pokryte były kością słoniową. Statua o wysokości 17 metrów wydawała się żywa. W Grecji za nieszczęśnika uznawano człowieka, który nie mógł zobaczyć tego genialnego dzieła Fidiasza. Ci zaś, którzy mieli szczęście zobaczyć Zeusa, twierdzili, że nie stoi przed nimi wizerunek boga, tylko samo bóstwo. Posąg Zeusa jest uważany za jeden z siedmiu cudów świata starożytnego.
Przypomnij sobie. Kto kierował pierwszymi miastami-państwami w Mezopotamii?
Do panteonu bogów należeli:
Zeus - Włada Świata, Pan Niebios, Władca Piorunów.
Hera - żona Zeusa, bogini była patronką kobiet
Hades - bóg świata zmarłych
Posejdon - władca mórz
Afrodyta - bogini miłości, urodziła się z piany morskiej
Apollo - doskonały muzyk, opiekun rzemiosł i sztuk
Ares - bóg wojny, niestabilny w swoich zamysłach, mściwy, był okrutny.
Artemida - bogini udanych łowów
Atena - bogini mądrości i rzemiosła
Demeter, bogini urodzaju, do niej modlono się o obfite zbiory. Dzięki niej następują pory roku.
Dionizos - bóg i opiekun winobrania
Hefajstos - bóg ognia, postępu
Helios - bóg słońca,
Hermes - opiekun kupców i złodziei
Hestia - bogini, opiekująca się ogniskiem domowym
Nike - bogini zwycięstwa
Комментарии
Отправить комментарий